Wij houden van Betje Wolff en Aagje Deken!
Het duo Betje Wolff en Aagje Deken hebben een bijzonder plekje in het hart van menig Beverwijker. En in het ‘hart’ van onze bibliotheek. Wij willen op zo veel mogelijk manieren het erfgoed van dit schijversduo levend houden. Daarom organiseren wij deze zondag een middag waarin we het over ze gaan hebben. Door middel van de presentatie van de net verschenen (7 november a.s.) biografie over Betje Wolff door Marita Mathijsen, en de cabaretvoorstelling ‘Bet en Aag’ waarmee Esther van der Wel volle zalen trok tijdens De Parade afgelopen zomer.
Een vrije geest - Het uitzonderlijke leven van Betje Wolff door Marita Mathijsen
Betje Wolff (1738-1804) is tegenwoordig vooral nog bekend als helft van het schrijversduo dat zij jarenlang met Aagje Deken vormde. Maar voordat zij Deken leerde kennen, had Wolff al naam gemaakt als schrijfster. Met haar scherpe pen riep zij felle controverses op. In deze prachtige, aangrijpende nieuwe biografie laat Marita Mathijsen zien hoe vooruitstrevend Betje Wolff was, als schrijfster, maar ook als eigenzinnige vrouw die het opnam tegen de heersende, conservatieve moraal.
Wolffs leven, zo laat Mathijsen zien, was ongekend opwindend en haar schrijverschap is meesterlijk. Geen vrouw wist ooit zo spottend over het orthodoxe geloof te schrijven. Ze nam ferm stelling tegen de onderdrukking van vrouwen, tegen de slavernij, tegen dierenmishandeling, vóór het natuurlijke, vóór democratisch bestuur. Dat maakt haar uniek, niet alleen toen, maar ook nu nog.
Als dichter en romanschrijver wist zij, deels samen met Deken, bovendien de Nederlandse literatuur te vernieuwen. In de tussentijd werd zij geplaagd door ziektes, persoonlijke aanvallen en politieke omwentelingen – op haar vijftigste moest ze met Aagje naar Frankrijk vluchten. Mathijsen heeft dat alles prachtig vervlochten tot een fascinerende en uiterst leesbare biografie van misschien wel de eerste feministe van Nederland.
Marita Mathijsen
Marita Mathijsen is emeritus hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Ze schreef verschillende standaardwerken, waaronder De geest van de dichter, De gemaskerde eeuw en Historiezucht. Meest recent schreef ze het biografische werk Jacob van Lennep, ‘Een bezielde schavuit’.
Marita Mathijsen wil jouw exemplaar graag signeren.
foto: Ruud Pos
Cabaretvoorstelling ‘Bet en Aag’ – Esther van der Wel
Betje Wolff en Aagje Deken, de bekendste schrijfsters uit de Nederlandse verlichting, werkten samen, woonden samen en sliepen samen in hetzelfde bed. Eeuwenlang hebben zij bekend gestaan als beste vriendinnen, maar wie wil dat nu nog geloven als je over hun vriendschap leest? In Bet & Aag gaat Esther van der Wel op zoek naar wat zij nog meer waren dan beste vriendinnen.
Esther van der Wel studeerde in 2022 af aan de Kleinkunstopleiding in Antwerpen. Hen heeft gespeeld in diverse series en is nu op tour met hun nieuwe theatersolo. Daarnaast geeft hen les aan groepen van verschillende leeftijden en achtergronden. In hun werk en lessen staan authenticiteit, queer-zijn en je verhouding ten opzichte van de maatschappij en de natuur centraal.
foto: David Weel
'O Lommerlust, mijn alles"
In 1782, het jaar dat Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart verscheen, kocht Aagje Deken het buitenverblijf Lommerlust aan de Peperstraat in Beverwijk. De schrijfsters woonden hier tot 1788, toen ze emigreerden naar Frankrijk en in de Bourgogne gingen wonen. Bekend is de dichtregel van Betje Wolff, ‘O Lommerlust, mijn alles!’
In de tuin van Lommerlust stond een rieten huisje, de werkruimte van de auteurs en de plaats waar zij Sara Burgerhart schreven. Het is bekend geworden onder de naam ‘Riete kluisje’. Helaas is er van het
buitenverblijf en het oorspronkelijke rieten huisje niets over: op de plaats van het buitenhuis staat nu een verzorgingshuis. Wel staat de binnenplaats van dit verzorgingshuis een replica van het schrijvershuisje. In 1991, toen er plannen waren om het ‘kluisje’ te slopen, werd er op initiatief van schrijfster Meta Bison een ‘Stichting tot behoud van het tuinhuisje van de dames Betje Wolff en Aagje Deken te Beverwijk’ opgericht. Lees meer hierover op de website van DBNL.
Speciaal voor deze zondag is het huisje voorafgaand aan het middagprogramma tussen 12.30 en 13.15 uur te bezichtigen door belangstellenden. Leden van de Stichting tot behoud van het tuinhuisje zullen daar aanwezig zijn.